Ngày cuối tuần, đám bạn học rủ chị về rừng Cúc Phương chơi. Từ Hà Nội về có hơn trăm cây số nhưng cũng đã quá lâu rồi chị không về lại Cúc Phương. Công việc hàng ngày cứ cuốn chị đi, rồi lại lo chuyện gia đình con cái chẳng còn thời gian nghĩ đến việc chơi bời. Tháng trước con bé con đã làm thủ tục sang Anh du học nên chị cũng đỡ bận nên mới có thời gian thu xếp đi được với các bạn.
Cả quãng đường dài chị đã bị hành hạ bởi chứng đau nửa đầu. Khi xe vào đến cửa rừng con đường quanh co, lượn vòng vèo lúc lên, lúc xuống làm chị không chịu nổi. Nhắm nghiền hai mắt chị ngả đầu ra sau môi mím chặt một cách chịu đựng, cảm giác như có đàn ong hàng nghìn con đang o o bay trong đầu.
Xe dừng hẳn, chị vội lao ra ngoài, chạy đến chiếc ghế đá bên bờ hồ. Hồ Mạc như mắt ngọc giữa bao la cổ thụ của đại ngàn. Chiều cuối thu, làn sương mỏng phủ trên mặt hồ lăn tăn gợn sóng tựa một làn khói trắng. Không gian thoáng đãng, rừng yên lặng đến lạ kỳ. Ngồi một lúc, chị thấy khỏe hơn, bất giác chị nhìn thấy trong đám cây lúp xúp bên mép nước, vươn ra mấy bông hoa xuyến chi trắng muốt. Những cánh hoa nhỏ khẽ đung đưa trong gió chiều, chị cảm thấy người gai gai, nhớ đến kỷ niệm về bông hoa xuyến chi.
Mười chín năm trước, lần đầu tiên chị được bố cho vào rừng chơi. Rừng đại ngàn với cô sinh viên lúc đó thật hùng vĩ, ẩn chứa bao điều huyền bí, đáng sợ và rừng như một thế giới khác. Bố đưa chị đi khắp khu rừng, kể cho chị nghe những câu chuyện về rừng về những loài cây, về những tháng ngày bố vượt rừng vào Nam chiến đấu và những điều thú vị khác mà chị chưa bao giờ được nghe. Khi qua bãi đất trống, nhìn thấy đám hoa dại, chị hỏi bố:
- Sao trong rừng lại có nhiều hoa cứt lợn thế hả bố ?
Bố cười, nhìn chị nói:
- Ừ, hoa dại thì ở đâu mà chẳng có. Dân gian nhiều người tưởng nhầm nó là hoa cứt lợn, nhưng cái tên của nó rất đẹp là hoa xuyến chi đấy.
Nghe thấy bố nói bông hoa dại có cái tên đẹp đến nao lòng, chị ngồi xuống, nâng bông hoa lên xem, những cánh hoa trắng muốt đung đưa trong lòng bàn tay. Khi chị vừa khẽ chạm, những cánh hoa nhỏ xíu liền rời ra nhẹ rơi xuống đất. Bố nắm tay kéo chị đứng dậy:
- Về thôi con, trong rừng trời tối nhanh lắm !
Đôi mắt tròn xoe, lúc nào cũng long lanh như biết nói của chị bỗng chốc thảng thốt, ngấn lệ dõi theo những cánh hoa cứ mờ dần, mờ dần trong ánh chiều tà. Từ khi bố mất, mỗi lần nhìn thấy hoa xuyến chi là chị lại nhớ đến bố, nhớ đến rừng.
Đã lâu không trở lại rừng, lại lạ nhà nên cả đêm chị hầu như không ngủ. Mờ sáng, vừa nghe thấy tiếng gà rừng gáy te te chị vùng dậy, khoác thêm cái áo khoác mỏng rồi khéo nhẹ của bước ra khỏi phòng. Hít một hơi thật sâu, người thấy sảng khoái, tỉnh táo hẳn, chị chậm rãi đi vòng quanh hồ. Buổi sớm trời vẫn còn nhiều mây, hơi âm u và se lạnh, không gian lặng ngắt, chỉ có tiếng những con sóng nhỏ vỗ lách tách vào bờ đá quanh hồ. Chốc chốc tiếng chim rừng hót lảnh lót từ xa vọng lại. Những cơn gió thổi nhẹ làm đám lá rừng khẽ xào xạc, nghe như tiếng thở khẽ của rừng già. Chị cảm thấy người như dãn ra, nhẹ bẫng và tan chảy, hòa quyện vào với không gian, cỏ cây xung quanh.
Dạo được nửa vòng hồ chợt chị nghe có tiếng róc rách, càng đến gần càng thấy cái âm thanh trong vắt, mỏng tang, ngân nga ấy như vút lên cao. Rừng hát. Nhìn quanh chị chỉ thấy bụi cỏ, những đám cây lúp xúp dưới tán rừng. Thấy hơi sờ sợ, nhưng trí tò mò khiến chị quên hết sợ hãi, chị vạch đám cây lúp xúp, đi sâu vào phía trong. Đám lá cỏ còn đẫm nước mưa đêm cọ vào chân, cảm giác hơi tê lạnh làm chị khẽ rùng mình. Chị phát hiện thấy tiếng róc rách ấy phát ra từ lạch nước nhỏ lượn vòng quanh mấy gốc cây cổ thụ, chạy khuất vào bụi cây nhỏ. Đang bần thần nhìn dòng nước trời bỗng lắc rắc mưa, chị hái một lá khoai dại to như chiếc mâm che vội lên đầu rồi quay lại đường cũ.
Cơn mưa rừng buổi sáng chỉ chợt ào qua chưa kịp làm ướt áo. Chị ngửa mặt lên, xoay nhẹ tàu lá khoai rừng làm những giọt nước còn đọng lại trên tàu lá sau cơn mưa bắn xòe ra xung quanh. Chị vứt tàu lá xòe rộng hai tay nhặt những hạt mưa còn sót đang rơi xuống rồi mủm mỉm cười như một đứa trẻ.
Chiếc xe lao nhanh ra khỏi rừng, những đám hoa xuyến chi nở trắng hai bên đường loang loáng, loang loáng lùi xa dần. Chị nhìn lại phía sau như muốn níu kéo, muốn giữ lại một cái gì đó vừa hư, vừa thực vừa như thân quen, vừa như xa lạ, nhưng tất cả như một giấc mơ chợt vụt qua.
(ghi chép từ một chuyến đi)
